De Innovatieregisseur: Hoe Nederland innoveert, maar niet profiteert

De Technische Universiteit Eindhoven vormt deze week het decor voor een speciale editie van De Technoloog: De Innovatieregisseur. Ben van der Burg en Mark Beekhuis gaan in gesprek met Robert-Jan Smits, vertrekkend bestuursvoorzitter van de universiteit en voormalig directeur-generaal Onderzoek en Innovatie bij de Europese Commissie. Kortweg: de Nederlandse innovatieregisseur.  In een extra lange aflevering bespreekt Smits de positie van Nederland en Europa op het gebied van innovatie en technologie, de kracht van de Brainport-regio en de uitdagingen die voor ons liggen. Volgens Smits behoort Nederland tot de meest innovatieve landen ter wereld, maar blijft het land achter in het vermarkten van wetenschappelijke kennis. Deze innovatieparadox, waarin kennis niet altijd tot economische waarde leidt, speelt ook op Europees niveau. Hoewel Nederland op wetenschappelijk vlak hoog scoort, lukt het vaak niet om kennis om te zetten in bedrijvigheid en economische groei. Dit is volgens Smits niet alleen een nationaal probleem, maar ook een Europees vraagstuk waar al jaren tegenaan wordt gelopen. Smits benadrukt dat Nederland sterk is op het gebied van deeptech, een verzamelnaam van allerlei veelbelovende, maar nog grotendeels experimentele technologie n. Ondanks die sterke wetenschappelijke basis, ontbreekt het aan een goed ecosysteem om die kennis daadwerkelijk in de markt te zetten. In de Brainport, de regio rond Eindhoven, wordt dit probleem deels opgelost door samenwerking tussen universiteit, bedrijfsleven en overheid. Hierin ziet Smits een succesformule die Nederland breder zou moeten omarmen. In Brainport worden bedrijven aangemoedigd om samen te werken met kennisinstellingen, zonder zich te richten op kortetermijnresultaten. Zo investeert ASML in de universiteit zonder eisen te stellen aan directe productinnovaties. In plaats daarvan krijgen onderzoekers juist de ruimte om radicale, disruptieve idee n te verkennen, wat de kans vergroot op baanbrekende technologieën. De sterke positie van Brainport is niet vanzelf ontstaan. De omgeving rond Eindhoven heeft een moeilijk verleden, toen Philips en DAF aan de rand van de afgrond stonden. Uit die noodzaak is een samenwerkingscultuur gegroeid die nu zijn vruchten afwerpt. Bedrijven zoals ASML en VDL werken nauw samen met de universiteit en investeren in langdurige kennisontwikkeling, zonder per se te weten wat dit op de korte termijn oplevert. Volgens Smits is dit een onderscheidend kenmerk van de Brainport-regio. Deze samenwerking tussen bedrijfsleven, overheid en kennisinstellingen zorgt ervoor dat technologische innovaties daadwerkelijk vermarkt worden. Op Europees niveau pleit Smits voor eenzelfde benadering. Hij wijst erop dat Europa zich niet langer kan permitteren om verdeeld te blijven werken. Meer samenwerking is essentieel om te kunnen concurreren met technologische grootmachten zoals de Verenigde Staten en China. Europese samenwerking op het gebied van technologie en innovatie moet daarom hoog op de agenda blijven staan, vindt hij. Alleen door als blok te opereren, kan Europa concurreren met landen die veel meer investeren in onderzoek en technologie. En enkel door in te zetten op excellentie, winnen we de wereldwijde innovatieoorlog.  Gast Robert-Jan Smits Video YouTube Hosts Ben van der Burg & Mark Beekhuis Redactie Daniël MolSee omnystudio.com/listener for privacy information.