O’nun arkasında el pençe divan duranlar... | M.Fethullah Gülen Hocaefendi

İnsan, kendini ne kadar kurcalar ve bir yönüyle, anatomisini doğru okumaya çalışırsa, (belki şu tabiri de kullanabiliriz) kalb ve ruh anatomisini doğru okumaya çalışırsa, o ölçüde enginleşir. İnsanın enginliği oradadır. İnsan, çok farklı derinliklere dalar orada ve gerçek insan olduğunu işte o zaman ortaya koyar. Öyle yapan, gerçek insan olduğunu ortaya koymuş olur; zira Allah (celle celâluhu) bütün kâinatı, insan mahiyeti dediğimiz o kitapta yazmış gibidir. Dolayısıyla onu doğru okuyan, bütün kâinatı okumuş gibi sayılır. Onda hakikati izleyen, âdeta bütün kâinatı analiz etmiş gibi olur. Yeni yeni terkiplere ulaşmış gibi olur. “Senin mâhiyyetin hattâ meleklerden de ulvîdir / Avâlim sende pinhandır, cihanlar sende matvîdir.” Hazreti Ali efendimizin sözüne meseleyi bağlamak yerinde olur: وَتَزْعَمُ أَنَّكَ جِرْمٌ صَغِيرٌ وَفِيكَ اِنْطَوَى الْعَالَمُ الْأَكْبَرُ “Kendini, çok küçük bir cirim sanıyorsun. Oysaki bütün âlemler dediğimiz o büyük âlem, sende bir kitap gibi dürülmüştür!” Allah (celle celâluhu), o kocaman kâinat kitab-ı kebirini, bir fihrist olarak sende -aynı zamanda- dile getirmiştir. Fakat o dili anlamaya bakmak lazım, o yazıları okumaya bakmak lazım, o yazılara hangi dürbünle bakılacaksa, hangi mirsâdla bakılacaksa, hangi mercekle bakılacaksa, ona göre bakmak lazım… Hazreti Ali efendimizin bu mübarek sözünü, Mehmet Âkif merhum, şöyle nazmen dillendirir: “Haberdâr olmamışsın kendi zâtından da hâlâ sen, ‘Muhakkar bir vücûdum!’ dersin ey insan, fakat bilsen. Senin mâhiyyetin hattâ meleklerden de ulvîdir: Avâlim sende pinhandır, cihanlar sende matvîdir.” Mahiyet öyle olmasaydı, Hazreti Cibril, Efendimiz’e “Yürü, top senin, çevkân Senin bu gece!” demezdi!.. Ve demezdi, “Yâ Muhammed (sallallâhu aleyhi ve sellem) bir adım daha atsam, yanarım ben!” Ama Hazreti Muhammed Mustafa yanmıyor. Demek ki mahiyeti, o ufku ihrâza kadar müsâit. İnsan mahiyeti… Asliyet planında O’na (sallallâhu aleyhi ve sellem) mukadder. Cenâb-ı Hakk’ın (celle celâluhu) O’na (sallallâhu aleyhi ve sellem) lütfu olarak verilen o şey, zılliyet planında, izafi planda, gölge mahiyetinde her insana bahşedilmiştir. Her insan, bir yönüyle, o hususu ihrâz edebilir. O (sallallâhu aleyhi ve sellem) teleskopla bakıyorsa, her insan da dürbünle bakabilir ve onu gez-göz-arpacık yapıp Allah’ın izni ve inâyetiyle 12’den vurabilir. Her insanın mahiyeti, buna müsait yaratılmıştır.